گوگل با افزودن معیار «تخلیه بیش از حد باتری» به دستورالعملهای پلیاستور، از مارس ۲۰۲۶ برنامههایی را که با سوءاستفاده از خاصیت «قفلهای بیداری» شارژ باتری را بیهوده هدر میدهند، جریمه خواهد کرد. این اقدام که با همکاری سامسونگ تدوین شده، با هدف بهبود شفافیت برای کاربران و اجبار توسعهدهندگان به سمت بهینهسازی فنی صورت گرفته است.
معضل قفلهای بیداری و تخلیه پنهان باتری
یکی از بزرگترین عوامل کاهش عمر باتری در دستگاههای اندرویدی، سوءاستفاده نرمافزاری از قابلیتی به نام «قفل بیداری» (Wake Locks) است. قفل بیداری در سطح فنی، یک سازوکار حیاتی برای جلوگیری از به خواب رفتن پردازنده (CPU) دستگاه، حتی زمانی که صفحه نمایش خاموش است، محسوب میشود. این قابلیت برای وظایف موجهی مانند پخش موسیقی در پسزمینه، آپلود یا دانلود ضروری دادهها، یا مسیریابی مداوم (GPS) مورد نیاز است.
با این حال، بسیاری از توسعهدهندگان، یا به دلیل کدنویسی غیرحرفهای و ضعیف و یا به دلیل پافشاری بر فعالیتهای پسزمینه غیرضروری (مثل جمعآوری دادههای لحظهای)، این قفلها را برای مدت طولانی فعال نگه میدارند. این عمل باعث میشود پردازنده به جای رفتن به حالت کممصرف (Deep Sleep)، بیهوده فعال بماند و عملاً باتری دستگاه را به صورت پنهان و غیرضروری تخلیه کند. این رفتار مخرب که به شدت تجربه کاربری را کاهش میدهد، حالا در کانون توجه گوگل قرار گرفته است.
سیاست جدید پلیاستور: شفافیت و تنبیه از مارس ۲۰۲۶
گوگل به تازگی اعلام کرده است که از اول مارس ۲۰۲۶، سیاستهای جدیدی را در فروشگاه پلیاستور اعمال خواهد کرد تا برنامههایی را که باتری کاربران را به طور غیرمنطقی مصرف میکنند، شناسایی و جریمه نماید. این سیاست جدید، کارایی باتری را به عنوان یک معیار اصلی کیفیت فنی (Core Technical Quality Metric) در کنار معیارهایی چون نرخ خرابی و پاسخگویی برنامه قرار میدهد.
نحوه جریمه و شناسایی برنامه های باتری خوار
یک برنامه در گوشیهای اندرویدی زمانی به عنوان "باتریخوار" علامتگذاری میشود که بدون دلیل موجه، مجموعاً بیش از دو ساعت در یک دوره ۲۴ ساعته قفلهای بیداری (غیرمعاف) را فعال نگه دارد. اگر بیش از ۵ درصد از جلسات کاربران یک برنامه در ۲۸ روز گذشته از این آستانه عبور کند، برنامه با جریمههای جدی مواجه خواهد شد. این جریمه شامل کاهش دیدهشدن در بخشهایی مانند توصیههای پلیاستور (De-ranking) است. گوگل همچنین یک برچسب اخطار عمومی را در صفحه پلیاستور این برنامهها نمایش میدهد (به عنوان مثال: "این برنامه ممکن است به دلیل فعالیت بالای پسزمینه، باتری بیشتری مصرف کند"). این اقدام به کاربران شفافیت لازم را میدهد تا قبل از نصب، درباره تأثیر برنامه بر دستگاه خود تصمیم بگیرند.
توسعه مشترک با سامسونگ و گسترش به گجتهای پوشیدنی
نکته قابل توجه این است که گوگل برای توسعه و تنظیم دقیق این معیار جدید، همکاری نزدیکی با سامسونگ داشته است. این همکاری اهمیت بالایی دارد، زیرا سامسونگ به عنوان بزرگترین سازنده دستگاههای اندروید، دارای دادهها و بینشهای عمیق در مورد عملکرد باتری در سناریوهای واقعی و متنوع دستگاهها است. این ترکیب دادههای پلتفرم اندروید و تجربه OEM (سازنده تجهیزات اصلی) منجر به یک الگوریتم تشخیص دقیقتر شده است.
علاوه بر گوشیها، این سیاست سختگیرانه به دستگاههای پوشیدنی (Wearables) نیز گسترش مییابد. در ساعتهای هوشمند، برنامههایی که در طول استفاده فعال، بیش از 4.44% از شارژ باتری ساعت را در هر ساعت مصرف کنند، به عنوان مصرفکننده بیش از حد علامتگذاری خواهند شد.
هدف نهایی: ترویج کدنویسی هوشمند و تجربه کاربری بهتر
هدف نهایی گوگل، صرفاً جریمه نیست، بلکه اجبار توسعهدهندگان به سمت استفاده از الگوهای کدنویسی مدرن و بهینهتر است. گوگل سالهاست که ابزارهایی مانند WorkManager را برای مدیریت کارآمد وظایف پسزمینه و جایگزینی قفلهای بیداری ناپایدار توصیه میکند. با این سیاست، کارایی باتری از یک توصیه به یک ضرورت تجاری تبدیل میشود؛ توسعهدهندگانی که از این آستانهها عبور کنند، با خطر از دست دادن مخاطبان و نصبها مواجه خواهند شد. این اقدام در نهایت منجر به بهبود کلی عمر باتری دستگاههای اندرویدی و افزایش رضایت کاربران خواهد شد.
راهکارهای گوگل برای توسعهدهندگان در مقابله با Wake Locks
تمرکز گوگل بر روی معیارهای جدید باتری همراه با ارائه ابزارها و دستورالعملهای فنی است تا توسعهدهندگان بتوانند برنامههای خود را با سیاستهای جدید پلیاستور منطبق سازند. در اینجا مهمترین راهکارهای گوگل برای کمک به توسعهدهندگان برای رفع مشکل مصرف بیش از حد باتری توضیح داده شده است:
استفاده از WorkManager به جای قفلهای بیداری (Wake Locks):
گوگل به طور مداوم توسعهدهندگان را تشویق میکند تا از مکانیزمهای قدیمی و پرمصرف مانند استفاده مستقیم از Partial Wake Locks پرهیز کنند.
جایگزین بهینه: ابزاری به نام WorkManager (بخشی از Android Jetpack) طراحی شده است تا وظایف پسزمینه را به صورت هوشمند و بر اساس وضعیت دستگاه (مثلاً وصل بودن به شارژر، اتصال به وایفای، یا زمان کم استفاده) زمانبندی کند. WorkManager تضمین میکند که کارها فقط در کارآمدترین زمان ممکن اجرا شوند و از فعال نگه داشتن بیمورد پردازنده جلوگیری میکند.
استفاده درست از سرویسهای پیشزمینه (Foreground Services):
سرویسهای پیشزمینه برای کارهایی استفاده میشوند که برای کاربر قابل مشاهده و حیاتی هستند (مانند پخش موسیقی یا ردیابی موقعیت در حال دویدن). این سرویسها باید همیشه با یک اعلان دائمی همراه باشند تا کاربر از فعالیت آنها آگاه باشد.
قوانین جدید: گوگل توسعهدهندگان را موظف میکند که استفاده از این سرویسها را محدود کنند و اطمینان حاصل نمایند که فعالیت آنها کوتاه مدت و متناسب با نیاز کاربر باشد. استفاده از Foreground Services برای کارهای پنهان و غیرقابل رؤیت به شدت توسط سیاست جدید جریمه خواهد شد.
ابزارهای اندازهگیری و اشکالزدایی (Debugging Tools):
Android Vitals: گوگل در کنسول توسعهدهندگان (Play Console) ابزاری به نام Android Vitals را بهبود داده است. این ابزار به توسعهدهندگان یک نمای کلی از عملکرد برنامه خود، از جمله نرخ خرابی و اکنون، معیار جدید "Excessive Partial Wake Locks" ارائه میدهد. این شفافیت به توسعهدهندگان کمک میکند تا دقیقا ببینند کدام نسخه از برنامه و در چه سناریویی، بیش از حد باتری مصرف میکند.
Battery Historian و Energy Profiler: این ابزارها در Android Studio (محیط توسعه اندروید) به توسعهدهندگان اجازه میدهند تا مصرف باتری برنامه خود را در یک محیط کنترلشده اندازهگیری کرده و الگوهای مصرف انرژی را تحلیل و اشکالزدایی کنند.
نتیجهگیری: کیفیت باتری؛ دستورالعملی برای آینده اندروید
پیام گوگل روشن است: عملکرد باتری دیگر یک "ویژگی اختیاری" نیست، بلکه یک "الزام فنی و تجاری" است. توسعهدهندگانی که میخواهند از جریمهها، کاهش دیدهشدن در پلیاستور و هشدارهای عمومی دوری کنند، باید تا پیش از مارس ۲۰۲۶، معماری پسزمینه برنامههای خود را کاملاً به سمت الگوهای مدرن و کممصرف گوگل تغییر دهند.
این سیاست جدید گوگل در قبال مدیریت مصرف باتری در پلیاستور، فراتر از یک تغییر فنی ساده است؛ این اقدام یک بیانیه صریح از سوی گوگل درباره اولویتهای آتی پلتفرم اندروید و تعهد آن به بهبود تجربه کاربری است. با سختگیری بر روی "قفلهای بیداری" و تعیین آستانههای مشخص برای مصرف باتری، گوگل عملاً کارایی و دوام شارژ را به یک فاکتور رتبهبندی حیاتی تبدیل کرده است.
همکاری نزدیک با شریکی کلیدی چون سامسونگ برای تعریف این معیارها، نشان میدهد که این قوانین در دنیای واقعی و در گستره وسیعی از دستگاهها اعمال خواهند شد. با فرارسیدن مارس ۲۰۲۶، توسعهدهندگانی که از مکانیزمهای قدیمی و بیدقت در مدیریت پسزمینه استفاده میکنند، با خطر جدی کاهش دیدهشدن و اخطارهای عمومی مواجه خواهند شد.
در نهایت، این فشار نه تنها به نفع کاربران (که عمر باتری طولانیتر و شفافیت بیشتری به دست میآورند) است، بلکه خود توسعهدهندگان را نیز به استفاده از ابزارهای مدرنتر (مانند WorkManager) سوق میدهد که منجر به اکوسیستمی کارآمدتر و پایدارتر برای نسل بعدی دستگاههای اندروید، از جمله گجتهای پوشیدنی، خواهد شد.